AYAĞA KALMAK İÇİN NAMAZA KALK!

Namaz, göklerden gelen bir talimât, enbiyadan kalan bir mirastır. Hz. İbrahim’in direnişi, Hz. Nuh’un iradesi, Hz. Eyyub’un sabrı onda saklıdır. İnsanları Allah’a(cc) kul olmaya çağıran Peygamberler yürekleri namazla, akılları vahiyle mayalamaya davet etti.
Namazı ikame etmek/ayağa kaldırmak, insanı, insanın önünde kıyamda durmaya çağrı, secde ise insana kıyam etme gücünü veren Allah’ın huzurunda eğilme halidir.
Mekke’de, Medine’de insanları imana ve namaza çağıran Peygamber-i Ekber ﷺ mescitte, sahrada namaz kıldı, sahabeye günleri namazı merkeze alarak tanzim etmeyi öğretti; “Ben nasıl namaz kılıyorsam, -onun zahir ve batınına dair bende ne görüyor ve hissediyorsanız- siz de öyle namaz kılın.”1 buyurdu. Sahabeden yanlış kılanlara müdahale etti, abdest alışlarından, safta duruşlarına kadar namazlarıyla alakadar oldu. Ta’dil-i Erkana riayet etmeyene yani namazı namaz gibi kılmayana müdahale etti; Dön ve o namazı yeniden kıl. Çünkü sen namaz kılmadın.”2 buyurdu.
Sahabe güneş gördükçe açan çiçek gibi, namazda, oruçta, hacta hep Ona muhatap oldu, Onu dinledikçe, Onun amellerine baktıkça içi açıldı, huzur buldu. Allah Rasulü’nün, ﷺ o amel “öyle değil, böyle olacak.” şeklindeki uyarısı karşısında, “İşittik ve itaat ettik.” diye cevap verdi.
Cebrail (a.s), “ihsan nedir?” diye sorunca Efendimiz şöyle buyurdu, “Allâh’a, onu görür gibi ibâdet etmektir. Her ne kadar sen onu görmezsen de o seni görüyor.”. Kulların Rableri tarafından görüldüğü en hayırlı an namaz saatleridir. Bu yüzden Allah Rasulü ﷺ ve ashabı gecenin üçte ikisinden azında ibadet ederdi. Öyleki -Kur’an’ın da haber verdiği gibi- insanlar Sahabeyi alınlarındaki secde izlerinden tanırdı.

Kıyamet Şuuru

Namaz ruhun kıyamı, kıyamet şuurunun da kıvamıdır. Kıyam eden bir ruh, ne uzun ayakta duruştan dolayı ayağının acısını hisseder, ne de namaz zevkinden geçer.
Sahabe namaz şuurunu Hz. Ali ve Abbas’ın kollarında takatsizlikten yerden kaldıramadığı ayaklarını yere süre süre Mescid’e çıkan Allah Rasulü’nden ﷺ aldı. Her abdest aldığında düşüp bayılan, kendine gelince, “İnsanlar namazı kıldı mı?” diye soran, “Hayır sizi bekliyorlar Ya Rasulellah” cevabı karşısında, abdest alan tekrar bayılan, tekrar abdest alan, tekrar bayılan Allah Rasulü’nü gördü. Bütün bu bayılmaların nihayetinde namaz kıldıramayacağını anlayınca, “Ebu Bekir’e emredin namazı kıldırsın.”3 şeklindeki buyruğunu dinledi.
“İhsan makamında” namaz kılan sahabe bazen öyle kendinden geçerdi ki, en ön saflardakilerden, en arkada olanlara ağlama sesleri gelirdi. Tabiûn da onlar gibi aşk makamında namaz kıldı. Abdest alırken de, namaz kılarken de onların yüzleri sararır, ayetleri okurken kelimeler boğazlarında düğümlendi. İmam-ı A’zam’ın namazını anlatan komşuları şöyle demişti, “Evinde gece namazı kılan Ebu Hanife, bazen bir ayet-i kerimeye dili takılır sabaha kadar aynı ayeti tekrar eder, okur, ağlar gözünden yaşlar boşalır. Ona merhamet eder, derdik ki, ‘Acaba evine gitsek, kapıyı çalsak, Ebu Hanife biz geldik, kendine gel, desek ona haksızlık yapar mıyız?!”. Yine bir gece dili kıyametin dehşetini anlatan ayet-i kerimeye takıldı,4 sabaha kadar onu tekrar etti, ağladı.

Namaza Giremeden, Namazdan Çıkma!

Kur’an-ı Hakîm namaz kılan iki tür insandan bahseder; Bunlardan biri namazın suretinde kalıp, hakikatine eremeyenler ki Kur’an-ı Kerim onlar için, “Yazıklar olsun o namaz kılanlara.”5 buyurur. Bunlar camiye gider, safta durur, Allah-u Ekber der, kıyamda bekler, rukûya, secdeye gider lakin hep şekilde kalır, ruha nüfuz edemezler. Camiye ve namaza bedenleriyle girer, yine bedenleriyle çıkarlar ondan. Bir sonraki vakitte yine ezan okunur, yine camiye gider, saflarda durur, yine milyonlar gibi onlar da namaza giremeden camiden çıkarlar. Kuran-ı Hakîm’in mizanına göre namazı şekil ve suret olarak görenler hüsrandadır. İnsan türünün ikincisi ise namazda felaha eren6, namazla kurtulan ve namazla insanlığı kurtuluşa çağıranlardır.
Namaza Allah-u Ekber diyerek başlayan bir mümin her şeyi dışarda bırakır. Bütün himmeti aklında ve ruhunda toplar. Farklı tefsirlerden izahını okuduğu Fatiha ve tilavet ettiği ayet-i kerimelerin gölgesinde onu derin bir vecd hali istiğrak eder, kalbine hakim olamaz. Bu, Ömerî makamdır. Bu makamda kişi kendinden geçer. Sağında, solunda kim var onu da fark edemez.

Çocuklar ve Namaz

Çocuklarının sahabe gibi namaz kılmasını isteyen pek çok baba, onlar için “namaz kitabı” alır, onlarla oturur, kitab okur, muhabbet eder lakin yine de arzu ettiği sonuca ulaşamaz. Nasıl bir araba içi curûf dolu bir benzinle gitmezse, midesi haramla çalışan bir yürek de, en iyi kağıtlara basılı namaz kitabları okusa da namazı, namaz gibi kılamaz. Eğer mücerred olarak sözlerin bir tesiri olsaydı, inkılapları aksiyon adamları değil, aktörler yapardı. Namazın fıkhı, fıkıh kitaplarında, ruhunun fıkhı ise Hakk’a meftun olan ariflerin eserlerindedir.
Çocukları, ancak kıldığı namazla hayatı değişen babalar değiştirebilir. Namaz memurlarının değil, namazla, haramları ve mekruhları terkeden müminlerin, çocuklara, “Haydi namaza” çağrısı etkilidir. Bir çocuk zahid bir imamın namazından onlarca kitaptan daha fazla şey öğrenir.

Sen Yoluna, Ben Yoluma

Kul, rûhunu, aşkını, aklını hasılı fikir adına her şeyini namazla mayalamalı. Hayatı namaz durdurmalı, hayat, yeniden namazla başlamalı. Seyahat ederken otobüs şoförüne, “Namaz vakti geldi. Rabbim’in huzuruna çıkmam gerek, dur.” dediğinizde, durmazsa, bir daha “dur” deyin. Bir kaç defa daha tekrar edin, tekrar bir daha söyleyin ve nihayet son defa “dur” dediğinizde, durmazsa uygun bir yerde otobüsü durdurup “sen yoluna ben yoluma” deyin.

Son Namazın 

Çocuklar için ev, okul, baba, baş öğretmen, babanın da ilk mevzuu da namaz olmalıdır. Namazla mevzular çözülür, namazla buzlar erir. Namaz, yorulanın, yalnız kalanın, çare arayanın, Cemalullahı arzulayanın sığınağıdır. Allah Resulü ﷺ kuşatmayı namazla yardı; namazla yerleri göklere bağladı. Susuzluktan ekinler kurudu, hayvanlar telef oldu müminler namaz kıldı; “Allahumme Ya Rabbi! Bize yağmur yağdır!” diye yalvardı. Bir namazın, son namaz olacak. Her giren vakte son namazın gibi bak. Bütün namazlarını son namazın gibi kıl. Belki bu sabahki namaz, son namazın olacak. En makbul duaların, namazdaki niyazlarındır. Göklerin kapısını namaz açtı, yine namaz açacak… Ayağa kalkmak için namaza kalk!

Dipnotlar:

1 Buhârî, Ezan, 18; صَلُّوا كَمَا رَأَيْتُمُونِي أُصِلِّي
2 Buhârî , Sıfatü’s-Salat, 13; اِرْجِعْ فَصَلِّ فَإِنَّكَ لَمْ تُصَلِّ
3 Buhârî, Ezan, 30.
4 Kamer, 46.
5 Ma’ûn, 107,4.
6 Mü’minûn, 1-2.